آنچه پیش از طراحی جعبه و بسته بندی باید بدانید

آنچه پیش از طراحی جعبه و بسته بندی باید بدانید از گذشته تا امروزه مهم بوده است زیرا یکی از مهمترین مسائل در حوزه بسته بندی ایران، نگاه پراکنده و غیر منسجم و تصمیم گیری بر اساس نیاز مقطعی و یا تخصص های در دسترس است، این موضوع باعث شده تا به طور عمده مسیر طراحی، توسعه و انتخاب راه حلی برای بسته بندی ها از کانال طراحان گرافیک، آژانس‌های تبلیغاتی و یا چاپخانه های بسته بندی جلو برود. نکته اینجاست که تصمیم گیری برای گرافیک، شکل و رنگ بسته بندی، تنها یکی از عوامل موثر در بسته‌بندی محصولات است و چاپ یکی از حلقه های مهم ولی نزدیک به انتهای این زنجیره به هم پیوسته است. هر کدام از این گروه ها بنا به دانش و تجربه خود پیشنهاداتی برای حل مسائل بسته بندی دارند، ولی آیا این نگاه مقطعی و بر اساس شناخت مشخص هر گروه می تواند تضمین کننده موفقیت بسته بندی یک محصول در بازار باشد؟ اینکه کارفرما بنابر نیازی که در یک مقطع زمانی با آن مواجه شده بدون در نظر گرفتن آینده پیش رو و روند توسعه محصول، شروع به طراحی و تولید یک بسته بندی کند، و یا بخشی از نیازها بررسی شده و بقیه نادیده گرفته شوند، نتیجه‌ای جز پراکندگی و اتلاف انرژی، زمان و هزینه و ناکارآمدی در بخش‌هایی از عملکرد و وظایف بسته بندی نخواهد داشت.

ارزش های برند

پیش از هر تصمیمی برای بسته بندی، باید منافع کل حلقه ذینفان شناسایی و بررسی شوند؛ تا نه تنها برند، کارفرما و گروه‌های محصولی، که تمام ذینفان و کل حلقه‌های زنجیره تامین، شبکه فروش، تولید و در نهایت مشتری، بتوانند از نتیجه حاصل منتفع شوند. این مسیر راه حل یکپارچه و به هم پیوسته است که از قدم های ابتدایی شکل گیری ایده محصول آغاز و تا رسیدن به جایگاه مطلوب در بازار ادامه می یابد.

بدون یک نگاه جامع و پیوسته به این زنجیره و بدون یک استراتژی روشن، نمی‌توان انتظار موفقیت از یک بسته‌بندی را داشت. طراحی بسته بندی زمانی که در راستای استراتژی و ارزش های برند صورت بگیرد می‌تواند نتیجه مطلوب و موثر نیز خلق کند؛ استراتژی که از ابتدا تا انتها با راهبری مشاور متخصص و همراهی مستقیم کارفرما تدوین شده باشد و به درستی بیانگر ارزش های کالا باشد و از برند سازی یا ارتقاع برندینگ قافل نشود.

روش های محافظت کالا از بخار آب و رطوبت با بسته بندی

در واقع تیم طراحی قبل از هر چیز باید بدانند برای چه برندی با چه هویتی کار می‌کنند و ارزش های برند را به خوبی بشناسند، و بدانند قرار است چه چیزی را به مخاطب منتقل کنند. بدانند مخاطب در مورد این محصول چه دغدغه و نگرانی دارد؛ از پیچیدگی بازار و وضعیت رقبا آگاه شوند و با ملاحظه نحوه کاربری و استفاده از محصول و آگاهی به فرایند تولید و بسته بندی و مسائل فنی و امکانات و محدودیت های چاپ و تکمیل، شروع به طراحی کنند. تفکر جزیره‌ه ای و به دور از استراتژی و همکاری تیمی، محصول و برند را به بیراهه می‌برد.
نگاهی به قفسه فروشگاه‌ها کافی است تا ببینید در هر ردیف از محصولات ( شیرینی و شکلات، مواد غذایی و نوشیدنی‌ها، مواد بهداشتی و شوینده‌ها و غیره ) چه برندها و محصولات متنوعی در برابر مشتری قرار می‌گیرند، و مصرف کننده تا چه حد گسترده بزرگی از انتخاب را پیش رو دارد.

اگر در دهه ۷۰ تنها پودر شوما و دریا به عنوان شوینده لباس در برابر مشتری بود، اکنون ده‌ها برند مختلف در دسترس اوست که می‌تواند هر کدام را دلش خواست انتخاب کند. شاید در دهه ۸۰ و اوایل ۹۰ تنوع آنزیم‌ها و عطرها و افزودنی ها برای مصرف کننده جذاب بود، ولی امروز فقط با افزودن یک فیچر و یک آنزیم نمی‌تواند مشتری را ترغیب به خرید کند. حتی کیفیت محصول و قیمت آن هم به تنهایی نمی تواند انگیزه خرید یک محصول باشد. امروز می‌بینیم که محصولات متنوع از برندهای مختلف کم و بیش از نظر کیفیت و حتی قیمت، بسیار به هم نزدیکند. حالا رقابت بر سر ارزش‌هایی است که بعد از تولید به محصول اضافه می‌شود، رقابت بر سر ارزش‌های برند است. مصرف کنندگان می‌خواهند بدانند به غیر از محصول و کاربرد آن، برندها چه ارزشی را برای آنها خلق می‌کنند.

مشتری با پرسش‌هایی از این دست روبرو است، که شکلات به جز طعم خوب و کیفیت قابل قبول، دیگر چه چیزی به من می‌دهد؟ می‌بینید که این معقولات به علوم ارتباطات و مارکتینگ و روانشناسی نزدیک است. یعنی حوزه‌های فراتر از چاپ، اما وقتی به کمک همه این تخصص‌ها و مطالعه بازار و مزایای رقابتی و نیاز مصرف کننده، سرانجام به استراتژی برند رسیدیم، از آنجا به بعد مسائل گرافیک و چاپ اهمیت پیدا می‌کند، اینکه بتوانیم بسته بندی را با قیمت تمام شده مطلوب، متریال مناسب و ظاهر زیبا و هم راستای آنچه می‌خواهیم مخاطب در مورد ما درک کند، ارائه دهیم.

۴ ستون استراتژیک در بسته بندی

گفتیم که تصمیم گیری در مورد بسته‌بندی باید در قالب یک استراتژی و مجموعه برنامه‌ها و اقدامات منسجم انجام گیرد.
باید به این سخن اضافه کنیم که این مسیر نیازمند هدایت راهبر استراتژیک و مدیر دیزاین بسته بندی است.
در واقع خلق یک بسته‌بندی موفق نیازمند توجه و شناسایی ۴ ستون اصلی است که هر کدام از آنها نقش اساسی و محوری در تصمیم گیری‌های صحیح و خردمندانه در حوزه بسته‌بندی دارند. چهار محوری که، باید آنها را به درستی شناسایی و تحلیل کرده و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنند. این چهار محور عبارتند از: برند، بینش مصرف کننده، بازار و رقبا و در نهایت بسته بندی.

1. برند ما به چه ارزش‌هایی پایبند و متعهد شده است؟ می‌خواهیم ما را با چه ویژگی‌هایی به یاد بیاورند؟ چقدر نسبت به این ادعا متعهدیم؟ تنها به صرف بزرگ بودن و توان مالی، برند ساخته نمی‌شود، بلکه باید نسبت به ارزش‌های مشخصی در طول زمان متعهد بود و ارزش‌های خود را به درستی معرفی کند. ارزش‌هایی که معمولاً شکل گرفته از شخصیت مالک، ارزش‌های درونی سازمان و نیز ارزش‌هایی که به محصول اضافه شده‌اند، مربوط می‌شود.
2. بینش مصرف کننده یا Consumer Insight در مورد برند ما چگونه است؟ از میان همه مشتریان بالقوه، مشتری ما دقیقاً کیست و چه نگاهی در اعماق ذهنش در مورد محصول یا خدمت ما دارد؟ دغدغه‌ها، نیازها و آرزوهای او در این خصوص چیست؟
3. بازار و رقبا چه ویژگی‌هایی دارند؟ وضعیت و پیچیدگی رقبا در بازار ما چگونه است؟ چه قواعدی بر این بازار حکم فرما است و تا چه حد قیمت محور یا ارزش محور می‌باشد و مزیت رقابتی رقبا کدام است؟ فرایندهای توزیع، فروش و مصرف به چه شکل است؟
4. بسته بندی و فرایندهای تولید آن، بهترین تصمیم برای انتخاب متریال بسته‌بندی چیست؟ آیا جعبه مقوایی مناسب‌تر است یا انواع کارتن بسته بندی چند لایه یا پک شیشه‌ای یا قوطی فلزی؟ چه محدودیت‌هایی در پر کردن بسته‌ها خواهد بود؟ از کدام تکنیک‌های چاپ استفاده خواهد شد و غیره و برای هر یک چه ملاحظاتی را باید در نظر گرفت؟ بعد از این بررسی‌ها فرایند طراحی بسته بندی و تصمیمات شکل دهنده آن آغاز خواهد شد تا بتواند بسته‌بندی در خور و متناسب با ارزش‌های محصول و برند، خلق کند.

اقدامات جزیره‌ای

با بررسی روند فعالیت‌ها، محصولات و تبلیغات برندهای مختلف، می‌توان پی برد که بسیاری از برنامه‌ها و اقدامات آنها، نه در قالب یک استراتژی یکپارچه و همگرا، بلکه به صورت جزیره‌ای صورت می‌گیرد. حتی اگر بحث را تنها به قیمت تمام شده محدود کنیم، می‌بینیم مثلاً صرفه‌ه جویی مقوا محاسبه شده ولی هزینه نفر ساعت نیروی انسانی و یا ضایعات تولید در اثر یک تغییر در ساختار بسته بندی برآورده نشده است. یکی از نکات مهم در راهبری استراتژیک بسته‌بندی، مدیریت یکپارچه هزینه هاست. در شرایط اقتصادی امروز که پس از حذف یارانه‌ها و با واقعی شدن قیمت‌های مواد اولیه، نه مردم، نه تولید کننده، پول اضافی ندارند، دیگر پولی برای هدر رفتن نیست، باید هوشمندانه حرکت کرد.

در بسیاری از برنامه‌ها برای موفقیت محصول، ضعف‌ها و هماهنگی‌های زیادی وجود دارد. وقتی یک شرکت در تولید و فروش چیپس موفق و در فروش اسنک دیگر ناموفق است، مشکل در روند توسعه محصولی و کسب جایگاه مطلوب در بازار وجود دارد. هر چند که همیشه فروختن هم به معنای موفقیت نیست. در حوزه شکلات چندین برند موفق داریم. اما آیا همه محصولات این برندها سود آور است؟ آیا خریداران برای پیدا کردن و خرید شکلات با طعم و طرح خاص و برند مدنظر، در بازار دنبال شکلات محبوب خود می‌گردند؟ چقدر به صورت واقعی می‌توانیم ادعا کنیم مشتری نسبت به برند و محصول ما وفادار است؟ تکرار خرید در میان مشتریان ما به صورت هدفمند صورت می‌گیرد یا فقط در دسترس بودن محصول شرط خرید آن است؟ و مهمتر از آنها، اگر برندهای خارجی به بازار راه پیدا کنند، آیا آنها باز هم توان رقابت خواهند داشت؟
شکلات‌های موفق ایران، البته کیفیت خوبی هم دارم ولی رقابت با محصولاتی مثل Ulker ، Lindy ، Nestle و Godiva داستانی متفاوت دارند.

کپی برداری موقوف!

بسیاری از تولید کنندگان در اکثر صنایع ایران، از جمله در صنایع غذایی و شیرینی و شکلات، به جای طراحی و خلق ارزش ویژه برای محصولات خود و بسته بندی آنها، به تقلید و کپی برداری از محصولات خارجی روی می آورند، این رویکرد بیش از هر چیز عزت نفس یک برند را ضایع می‌کند. جای تعجب دارد که برند پرآوازه‌ایی، مزرعه اختصاصی کاکائو در آفریقا دارد و می‌تواند در ردیف کارخانه های بزرگ منطقه ای قرار گیرد، بی محابا دست به کپی برداری بزند. این یک خطای جدی برای یک برند بزرگ بوده و در تعارض با ارزش‌های درونی برند و توسعه آن است. در کنار این میل شدید به کپی برداری، می‌شود به تولید ماکارونی و رب و غیره از سوی این برند عمده شیرینی و شکلات با همان اسم و رسم اشاره کرد که ذهن مخاطب را به هم می‌ریزد. ( بررسی این خطاها از سوی برندهای بزرگ، در حد یک کورس دانشگاهی است. )

خطای کپی برداری برای برندهای بزرگ و خوشنام، همیشه هم بی جواب نمی ماند. همچنان که یکی از تولید کنندگان پر سابقه شکلات در ایران که شکلات Ferrero Rocher را کپی کرده بود، وقتی در نمایشگاهی در دبی شرکت کرد، به خاطر همین کپی برداری غرفه اش را پلمپ کردند!
کپی برداری یک برند بزرگ، خطای استراتژیک است که اعتبار برند و سرمایه‌گذاری و تلاش‌های چندین ساله آن را به خطر می‌اندازد. جدایی و انزوای اقتصاد ایران از بازار جهانی، افق دید برندهای ایرانی را کوتاه ساخته، این واقعیت به سیاست‌های کلان کشور مربوط می‌شود. در چنین فضایی شاید آسیب‌های کپی برداری غیر مجاز به درستی احساس نشود ولی با اولین تغییر در مناسبات بین المللی ایران و باز شدن پای شرکت‌های خارجی، آسیب پذیری آنها آشکار خواهد شد. با این روند، در آینده که برندهای جهانی شکلات به ایران بیایند، چه بسا شکلات‌های ایرانی بلعیده شود، البته چاپخانه های ما هم در معرض بلعیده شدن خواهند بود.

جایگاه برند و پایبندی به ارزش‌ها

ارزش برندها بیش از آنکه با نام و سرمایه‌های فیزیکی تولید کنندگان سنجیده شود با جایگاه برند در قلب و ذهن انسان‌ها سنجیده می‌شود؛ آن چیزی که درباره برند گفته می‌شود و تصویری که در ذهنیت جامعه شکل می‌گیرد بسیار اهمیت دارد. نام تجاری که نتواند سهم و جایگاه مطلوبی در ذهن مخاطب خلق کند عملاً از سطح نام تجاری فراتر نرفته و همراه با رقابت حداقل قیمت در بازار باقی خواهد ماند.

مالکین و تولید کنندگانی که بتوانند در طول زمان به خلق جایگاهی در ذهن گروه مخاطبین هدفشان، همت گمارند و با تعهد و پایبندی به ارزش‌های درونی و نیز خلق ارزش افزوده برای مشتریانشان تلاش کنند، می‌توانند از مزایای داشتن مشتریان وفادار که متعصبانه طرفدار محصولشان هستند و به دیگران نیز توصیه می‌کنند، بهره ببرند.

هر ارزشی که برند خود را با آن بشناساند، روی طراحی بسته‌بندی نیز اثرگذار خواهد بود. چه بسا این گرایش با مسائل اجتماعی هم مرتبط شود. مثلاً محصولی مثل “مای لیدی” با ارزش‌هایی که به دنیای زنان می‌دهد، نمی‌تواند نسبت به مسائل مورد علاقه زنان بی‌تفاوت باشد. این برند پای ارزش‌های خانم ها می‌ایستد؛ تابو شکنی می‌کند؛ حتی بیلبورد برای محصولی مثل نوار بهداشتی می‌سازد و پک‌های مخصوص را در سرویس‌های بهداشتی مراکز مختلف گاها به صورت رایگان قرار می‌دهد.

کارتن بسته بندی عایق شده + بهترین راه حل سالم رسیدن کالا

همچین برند “مای بیبی” به ارزش‌های دنیای کودکی پایبند است و به حقوق کودک و مراقبت از کودک وفادار می‌ماند. به همین ترتیب ایزی لایف برای پوشاک بزرگسالان، نیز احساس ارزش و احترام به کهنسالان را به مصرف کننده منتقل می‌کند، به او یادآور می‌شود که تو باید در آسایش باشی و برای ما در خانواده عزیز هستی. برند این ارزش‌ها را با رعایت کیفیت محصول، در درزبندی و چسب مناسب، و سهولت استفاده و موارد دیگر تداوم می بخشد و آن را به مخاطب منتقل می‌کند. همین نگرش و ارزش‌ها باید از سوی طراح بسته‌بندی این محصول هم درک شده و در طرح آن به کار بسته شود. ناگفته نماند که این همه، بدون تبلیغات و برنامه ارتباطی صحیح نمی‌تواند به تنهایی اثر بخش باشد. زیرا مخاطبان و مصرف کنندگان باید محصول و ارزش‌های آن را بشناسند. تبلیغ یکی از اجزای مهم ارتباط است که باید منطبق بر استراتژی کلی و نیز ارزش‌های برند باشد. بسته بندی نیز یکی دیگر از اجزای این ارتباط است که در آخرین لحظه اثر خود را بر خریدار می‌گذارد.

بسته بندی آخرین شوالیه برند

نقش بی بدیل طراحی بسته بندی در نقطه فروش نمایان می‌شود، جایی که در مصاف با ده‌ها محصول دیگر با کیفیت و قیمت و شرایط همپا و حتی گاها برتر، باید به چشم مصرف کننده و خریدار بنشیند. آن بسته‌بندی که تواند نماینده ارزش‌های برند باشد، در قفسه فروشگاه نیست شکست خواهد خورد. آن بسته بندی که معلوم نباشد که چیست، یا به راحتی باز نشود، یا ساختار نامناسب، چاپ نامرغوب و جعبه سازی کج و معوج داشته باشد، شوالیه‌ای با زنده خواهد بود.

برندهایی که نسبت به این جزئیات ‌توجهی نمی کنند، زمین می‌خورند و یا هزینه های پنهان زیادی را خواهند پرداخت. جای تاسف دارد وقتی می‌بینیم یکی از قدرتمند ترین برندها خاطره انگیز شیرینی و شکلات ما، روی بسته بندی یکی از محبوب‌ ترین و پرمصرف ترین محصولاتش، خط چین برش و نوار آسان بازشو نابجا قرار گرفته است، چه قضاوتی باید داشته باشیم؟! یا یک کارخانه قدیمی و معتبر بیسکویت سازی با آن همه تجربه و شناخت برند، باند رول و نقطه چین برش را بر عکس و سر و ته نسبت به هم گذاشته است، چه تصوری می‌توانیم داشته باشیم؟ چنین خطاهایی را مشتری به حساب بی‌اعتنایی به خود و ارزش‌هایی که می‌شناخت، قلمداد می‌کند و البته به تدریج و با اولین کالای مشابه با کیفیت، آن محصول و آن برند را از سبد کالاهای مورد علاقه‌اش بیرون می‌اندازد.

انواع بسته بندی بیسکویت با نمونه عکس تا نکات تولید

مشابه همین خطاها را در بسته‌بندی بطری شیر یکی از شرکت‌های لبنی ممکن است دیده باشید که فویل درپوش هات سیل آن با دمای بالاتر از معمول روی بطری به گونه‌ای چسبیده که لایه پلی اتیلنی زیر آن به لبه بطری جوش خورده و هنگام باز کردن با فشار باید آن را سوراخ کرد.
صاحبان چنین برندهایی که به خاطر حجم فروش و تقاضای محصول به این کاستی‌ها بی‌اعتنا هستند، تاثیر این بی توجهی را در بلند مدت حس خواهند کرد و می‌توان گفت برندها مثل درخت‌ها، ایستاده می‌میرند. در ظاهر ایستادن ولی از درون و به تدریج رو به زوال رفته‌اند، بدون اینکه از قبل فکرش را کرده باشند.

شکلات هدیه، از این خانه به آن خانه

شکلات های معروف به هدیه که معمولاً بسته بندی آنها بسیار حجیم‌تر و مهم‌تر از محتوای آنهاست، گرفتار نوعی رقابت بر سر به کار بردن هر چه بیشتر تکنیک‌های چاپ و خدمات پس از چاپ شده‌اند. شکلات‌هایی با جعبه های پرهزینه که خورده نمی‌شوند و از خانه‌ای به خانه دیگر منتقل شده و باز هم هدیه داده می‌شوند. گاه این چرخه تا زمان انقضای تاریخ مصرف شکلات ادامه می‌یابد. آیا چنین رفتاری با این هدیه‌ها می‌تواند نشانه دلبستگی به برند و شیفتگی برای طعم و مزه شکلات و ظاهر زیبا جعبه باشد؟ شکلات‌های هدیه ایرانی از دادن حس خوب باز کردن بسته، بر کنار می‌مانند.

این شکلات‌ها که بعضی از آنها کیفیت خوبی هم دارند، معمولا به موقع مصرف نمی‌شوند و کام کسی را شیرین نمی‌کنند. شکلات های هدیه در جعبه هایی با ساختار کم و بیش یکسان و تکنیک‌های پس از چاپ مشابه، هویت اختصاصی نزد مخاطب پیدا نکرده‌اند و اسم همه آنها شکلات است، بی آنکه نام برند را در فضای عاطفی خانواده و در مناسبت‌های مختلف، طنین انداز کنند و لوگوی برند یا شکل و طعم شکلات‌ها در خاطره‌ها ثبت شود.
حال این را مقایسه کنید با تجربه هدیه گرفتن خرگوش شکلاتی لینت در کریسمس برای بچه‌ها که یک رویداد هیجان انگیز است و می‌تواند یک داستان و تجربه متفاوت را با خود همراه داشته باشد.

شیرینی های سنتی در راه بسته بندی

هرچه جعبه شکلات هدیه هزینه بر شده ولی جعبه شیرینی سنتی و محلی ساده مانده است. به جز شماری از جعبه گز و بعضی برندهای سوهان و کلوچه های شمال، در حالی که شیرینی‌های محلی بسیار متنوع‌تر از این چند قلم عمده هستند. پشمک و کلمپه و بعضی باقلواها و کلوچه‌های جنوب و ده‌ها محصول دیگر و فرآورده‌های خرمایی، هنوز در آغاز راه بسته بندی هستند. بسته بندی مواد غذایی در کل دنیا باید از نکات بهداشتی تاکید شده پیروی کند زیرا در ورق سازی این نوع کارتن بسته بندی نباید از ضایعات کارتن استفاده کرد. در این زمینه جا برای خلاقیت، استفاده از راه حل‌ها و مواد محلی با الهام از طرح‌های بومی و کم هزینه، باز است. اما هنوز در این عرصه شاهد رفتار سنتی و محافظه کارانه و هدر دادن فرصت‌ها و کوچک شدن حاشیه سود جوامع محلی هستیم. پتانسیل محصولی مانند خرما و وضعیت امروز بسته‌بندی خرما در کشور نمونه‌ای حسرت بار در خانواده محصولات ملی ماست.

کارتن بسته بندی کلوچه | جعبه کوکی و کیک

معضل خرما

کشور ما یکی از قطب های تولید خرما در جهان است این را آمار جهانی می‌گوید. زمین های وسیع از چند استان جنوبی تا مرکز ایران زیر پوشش نخ قرار دارد و قرن هاست که مردم ما در پرورش نخلستان ها سابقه و تجربه دارند. با این همه هیچگاه از این محصول استراتژیک و جهان پسند، برند پرآوازه‌ای سربلند نکرده و سهمی چشمگیر در اقتصاد کشور نیافته است. حتی صدها سمینار و طرح و ادعا در مراکز مختلف نیز، حاصلی در بر نداشته است. چنین است که باید از معضل خرما یاد کنیم.

بسته بندی خرما، خود به تنهایی برای نشان دادن معضل خود ما کفایت می‌کند. تقریبا عموم بسته‌بندی‌ها نازیبا، غیر بهداشتی و توسری خورده اند، به همین ترتیب محتوا نیز در بسته‌ها ناهمگون و با کیفیت ناپایدار عرضه می‌شود. تنوع اندک محصولات و مشتقات خرما به صورتی آبرومند، تمام پتانسیل های این فرآورده مغزی را بی اثر کرده است.

کافی است بسته بندی های صادراتی خرمای ایران را با خرمای بتیل، محصول عربستان مقایسه کنیم تا به عمق معضل خرما پی ببریم. همین یک نکته بس است که یک بسته‌بندی چند عددی خرمای بتیل، ۵۰ دلار فروخته می‌شود. بحث بسته بندی و برندینگ خرما آنقدر مهم است که تحلیلی اختصاصی می‌طلبد. نگارنده پس از حضور در کارگاه‌های متعدد و پیوسته با متخصصان و مدرسان ژاپنی از جمله استاد ساساکی در مورد بسته بندی خرما بیش از پیش به معضل خرما پی برده است. امید که در درجه اول از سوی ذینفان نخلستان‌ها و دست‌اندرکاران شبکه تولید و توزیع، شاهد شکل‌گیری اراده‌ای برای حل این معضل باشیم.
در اینجا تنها به یک نکته اکتفا می‌کنیم که بخش مهمی از معضل خرما مثل بسیاری از زمینه‌ها به انزوای ما و نبود نگاه جهانی به کسب و کارها بر می‌گردد. ما بلند پروازی جهانی نداریم، گویا بال و پر صاحبان واقعی کسب و کارها چیده شده است.

دنیای بسته بندی چرا بی انتهاست؟

کسانی که روندهای جهانی بسته بندی را دنبال می‌کنند، در می‌یابند که در دنیای بسته‌بندی، بی‌انتهاست و چه در زمینه متریال مصرفی، چه طراحی فیزیکی و چه طراحی و چاپ و تزیین بسته و نحوه ارائه داده‌ها و اطلاعات برند و محصول، پیوسته با پدیده‌های جدید روبرو می‌شوند. کسب اطلاعات جدید و به روز بودن، لازمه کار موفق در حوزه بسته بندی است. به همین دلیل واحدهای درگیر در این حرفه، به ویژه چاپخانه‌های تخصصی باید بخش R & D فعالی داشته باشند. بدون به روز بودن، بیم ضرر و زیان، یا اشکال در بسته بندی می‌رود. مثلاً یک اشتباه در انتخاب یک لایه از فیلم های چند لایه، می‌تواند یک محصول را زمین بزند.

نگارنده که سال ها درگیر راحتی و نظارت و برنامه‌ریزی و هدایت استراتژی بسته بندی بوده است، هر بار در برابر یک برند جدید، یک کارفرمای جدید یا خط تولید و محصول جدید، با مسائل تازه ای مواجه شده است که چالش برانگیز و آموزنده بوده‌اند.
طراحی بسته‌بندی باید این ویژگی بسته‌بندی را به درستی بشناسد و با توجه به همان نکته‌ای که در آغاز این سخن مطرح شد، مسائل همه ذینفعان در یک بسته بندی را مد نظر قرار دهد و از روندهای روز این حرفه با خبر باشد در تعامل با طرف‌های دیگر و در چهارچوب استراتژی برند، دست به طراحی بزند. شناخت روش های چاپ و کنترل کیفیت در فرایند طراحی یا چاپ و غیره هم در ادامه لازمه این حرفه است. اما آیا فارغ التحصیلان گرافیک چنین آموزشی می‌بینند؟

راه دراز دانشکده هنر تا دنیای حرفه‌ای

عموماً دانشکده‌های گرافیک در دانشگاه‌های مختلف، نگاهی هنرمندانه دارند و بنابراین گرافیک و به طور مشخص بسته بندی را نه آنچنان که در بالا مطرح شد، بلکه بیشتر از نظر هنری و بصری می نگرند. اصرار بر اینکه گرافیک را هنر بدانند، کار آنها را به چیزی مثل نقاشی تبدیل می‌کند و طراح گرافیک، خود را در جایگاه هنرمند تام الاختیار اثر هنری خود می‌بیند. چنین فارغ التحصیلی ممکن است بدون تجربه در بازار کار، مدرک کارشناس ارشد و سپس دکترا هم بگیرد و مشغول تدریس شود. دانشجویانی که توسط چنین استادی تربیت می‌شوند، معمولاً شناختی از الزامات کار دیزاین و همه آن پیچیدگی هایی که در مورد برند گفته شد، کسب نمی‌کنند. در نتیجه ضمن نگاه یک طرفه نسبت به کار خود و از دیالوگ با کارفرما عاجزند.

اما کارفرما برای کار هنری پول نم دهد. او میخواهد نیازش برطرف شود و محصول او در بازار موفق شده و طراح نیاز او را برآورده سازد. اساساً دیزاین به معنای ارائه راه حل برای یک مسئله است و گرافیک دیزاین یعنی پیدا کردن راه حل بصری.
فارغ التحصیلی که بدون تجربه دستور کار حرفه‌ای، فقط طراحی پوستر را تمرین کرده باشد، مشکل بتواند از پس طراحی بسته بندی برآید. بسته‌بندی، هفت جفت کفش آهنین می‌خواهد. گرافیک دیزاینر، باید زبان مشترک با طرف‌های مختلف از جمله کارفرما، مدیران برند، مصرف کنندگان و مارکتینگ و غیره را فرا بگیرد و زیبایی شناسی را به عنوان ابزار کار خود در فضای تعامل با ذینفعان به کار گیرد.

آموزش ساخت فایل چاپی برای تولید کارتن و جعبه مقوایی

چاپ، گلوگاه گرافیک بسته بندی

محصول نهایی طراح گرافیک بسته بندی آن چیزی نیست که روی مانیتور کامپیوتر به مشتری نمایش داده می‌شود، بلکه کاری است که سرانجام از چاپ بیرون می‌آید و پس از فرایندهای تکمیلی و ظهور، فرم می‌گیرد. بنابراین چاپخانه جایی است که اثر گرافیک را جان می‌بخشد.
اما سرنوشت چاپ، در مرحله پیش از چاپ تعیین می‌شود. بنابراین طراح بسته بندی باید شناختی از فرایند چاپ آن چیزی که طراحی می‌کند، داشته باشد. تفاوت چاپ افست و در قیمت کارتن لمینتی را با چاپ لفاف انعطاف پذیر بداند و فرایند هر یک را بشناسد و از طرح تمام شده و بسته‌بندی شده، تجسمی نزدیک به واقعیت داشته باشد.

علاوه بر این، چاپخانه ها نیز باید دستگاه های خود را به روز نگه دارند و دست کم از کالیبره بودن آنها اطمینان داشته باشند، به ویژه در چاپ فلکسو ریزه کاری‌های خاصی برای کلیشه سازی باید رعایت شود و نرم‌افزارهای تخصصی بسته‌بندی و چاپ فلکسو به کار گرفته شود.
خوشبختانه اکنون چاپخانه ها نسبت به سال های گذشته وضعیت بهتری دارند و به اهمیت نرم‌افزارها و فناوری‌های نوین مدیریت رنگ، بیشتر پی برده‌اند. بسته بندی خوب، پس از آن مقدمات و استراتژی برند و شناخت بازار و رقبا و طراحی مطلوب و هدفمند، به تعامل گرافیک دیزاینر با بخش پیش از چاپ، چاپخانه وابسته است.در سال 2025 صنعت بسته بندی مطابق سالهای گذشته آماده تحولات بزرگتری است و در این مقاله به تمام آنچه پیش از طراحی جعبه و بسته بندی باید بدانید پرداخته شد. امیدواریم به در نظر گرفتن نکات گفته شده در آینده ایی نزدیک شاهد رشد کسب و کار شما مخاطب عزیز باشیم.

اینجا کجاست؟

آوین پک یک برند تولید، چاپ و بسته بندی انواع جعبه است. این شرکت با چند دهه تجربیات موفق و مکرر توانسته در زمینه کارتن سازی و جعبه سازی بهترین موفقیت ها را کسب کند. این شرکت بسته بندی روزانه با جمع آوری اطلاعات جدید در حوضه بسته بندی در پی ارتقاع مدوال جایگاه خود در ایران بزرگ است. اگر شما هم جزو آن دسته است کسانی هستید که به دنبال خرید کارتن و یا سفارش بسته بندی مدنظر محصول خود می گردید میتوانید با کارشناسان فروش و یا طراحان کارخانه تماس حاصل نموده و به تجربیات خود بی افزاید.